Ik heb haar nooit gekend, maar ik weet dat ze bijzonder was. Mijn oma. De moeder van mijn moeder. Klein met haar 1,50 meter, spierwit haar, een zongebruid gezicht en een blik waaraan je ziet dat ze een hoop heeft meegemaakt in haar leven. Zo ken ik mijn oma van de foto’s. De foto’s die mijn moeder me heeft laten zien en die ze al die tijd heeft bewaard. Vergeeld en verkleurd door het voorbijgaan van de jaren. Bijna 25 jaar om precies te zijn. Ze is kort na mijn geboorte overleden. Om dat nog mee te maken, heeft ze hard geknokt. Ze was namelijk ongeneeslijk ziek. Een ongelooflijke doorzetter was ze, met een hart van goud. Mijn oma bezat niet veel, maar liet ons wel iets heel bijzonders na. Bijna 25 jaar na dato heeft ze niet alleen nog steeds een heel bijzondere plek in mijn hart, maar ook een bijzondere plaats in het Oorlogmuseum in Overloon. Mijn oma is bijzonder!

Mijn oma is bijzonder

En of ze dat is! Maar eerst een sprong terug in de tijd. Naar het jaar 1991, mijn geboortejaar. Op 10 april 1991 werd namelijk de knapste baby van allemaal geboren: IK! Geen geintje, ik was écht een hele knappe baby, haha 😉 Mijn oma heeft zelf heel wat kinderen op de wereld gezet. Een groot gezin was heel normaal vroeger. Toch is mijn moeder de enige dochter en bestond het gezin verder alleen uit zonen. Mijn moeder was de jongste telg en scheelde 18 jaar met de oudste. Mijn oma heeft wel andere dochters gehad, maar geen ervan hebben het overleefd, omdat ze kort voor of na de geboorte zijn overleden. Je kunt je voorstellen hoe groot de blijdschap bij mijn oma was toen haar dochter als eerste een meisje op de wereld zette. Ze schijnt ondanks dat ze ongeneeslijk ziek was door de ziekenhuisgangen gehuppeld te hebben terwijl ze het nieuws aan iedereen verkondigde. Ik zie het gewoon voor me en ik heb haar niet eens gekend.

Persoonsbewijs uit de Tweede Wereldoorlog

Kort na mijn geboorte is mijn oma overleden. En zoals dat dan hoort, werden haar spullen verdeeld onder de kinderen. Mijn oma bezat niet veel, dus een grote klus was dat niet. Mijn moeder kreeg als enige dochter, de enige ring die mijn oma naliet en verder nog wat spulletjes en foto’s. Bij het uitzoeken van de spullen kwam mijn moeder ook een papieren boekje tegen. Een bijzonder boekje wat zijn herkomst kent uit de Tweede Wereldoorlog. Met 1929 als haar geboortejaar heeft mijn oma de oorlog heel bewust meegemaakt. Toen zij 11 jaar was, viel Duitsland in 1940 Nederland aan. Mijn oma woonde toen in Scheveningen. Van verhalen weet ik dat mijn oma heel wat lef heeft moeten tonen om de oorlog te overleven. Toch waren het de Duitsers in Nederland die haar (en het gezin) eten gaven. Niet alle Duitsers waren slecht. Zeker niet. Er had van alles kunnen gebeuren, maar mijn oma ging elke keer weer naar de Duitsers om daar eten te halen. Als je honger hebt, ben je bereid ver te gaan. Ze moest wachten in een kamer totdat er uiteindelijk een soldaat kwam om haar van wat eten te voorzien. Die soldaten zorgden er ook voor dat ze ongezien weer weg kon. Hun leven stond immers ook op het spel als men erachter zou komen.

Een Ausweis

In 1942 werd Scheveningen tot ‘sperrgebiet‘ verklaard. Verboden toegang. Niemand mocht er zonder persoonsbewijs en werkvergunning in of uit. Er werd zelf zonder waarschuwing op je geschoten als je er toch in ging. Reden voor het ‘sperrgebiet’ was de angst van Duitsland dat er vanuit de Noodzee een invasie zou komen. Om dit tegen te houden, bouwden de Duitsers de Atlantikwall. Een verdedigingslinie om aanvallen vanaf zee te weren. Mijn oma had een persoonsbewijs en een werkvergunning wat men een ausweis noemde. Zij kon het Sperrgebiet in en uit. En dat op die jonge leeftijd.

Bijzondere stukje geschiedenis

Ik weet niet waarom, maar mijn oma heeft haar persoonsbewijs na de oorlog bewaard. Je kunt dit vergelijken met een soort paspoort. Het persoonsbewijs was een krachtig middel van de Duitsers om te onderdrukken en mensen te identificeren. Iedereen vanaf 14 jaar en ouder werd verplicht een persoonsbewijs bij zich te hebben. Ook Joodse mensen, alleen werd hun persoonsbewijs op de voor- en achterkant voorzien van een grote zwarte “J“. Mijn oma was niet Joods, dus op haar persoonsbewijs zie je dan ook geen “J” staan. Haar persoonsbewijs dateert van 19 oktober 1944 en is daarmee 72 jaar oud. Jeetje! Na 72 jaar is het tijd dat het een mooi plekje krijgt. Mijn moeder heeft het al die tijd bewaard, omdat ze het een bijzondere herinnering vond, maar ze vond het zonde dat het eigenlijk alleen maar in een lade lag. En wat is er dan mooier om oma nog een laatste eer te bewijzen, door het persoonsbewijs onder te brengen bij een museum zodat zij het kunnen toevoegen aan de collectie. Een waardevolle en leerzame collectie die ons herinnert aan de Tweede Wereldoorlog. Het persoonsbewijs heeft dan voor ons veel emotionele waarde, toch leek het ons het mooist om er iets mee te doen. Iets goeds. En dat goeds hebben we gevonden!

Oorlogsmuseum in Overloon

Ik besloot een e-mail te sturen naar het Oorlogsmuseum in Overloon en vertelde daarin kort waarom we het persoonsbewijs bij het museum wilden onderbrengen. Vrijwel direct ontving ik een positieve reactie terug en een afspraak was zo gemaakt. De dag van de afspraak zijn mijn ouders het persoonsbewijs van mijn oma gaan brengen. Het ontvangst was heel hartelijk en het persoonsbewijs van mijn oma werd ingeschreven in de collectie van het Oorlogsmuseum waar het een plek krijgt in het depot of in één van de tentoonstellingen van het museum. De gedachte dat dat stukje geschiedenis voor altijd bewaard zal worden, vind ik heel bijzonder. Nooit zal ze vergeten worden, mijn oma, Hilda Wilhelmina Meurs. Een speciaal plekje in mijn hart, maar nu ook een heel speciale plek in het museum. Ik ben echt een ontzettend trotse kleindochter. Dat hebben mams en ik goed gedaan! Oma zou trots op ons zijn, dat weet ik zeker.

Liefs,
Amanda